88η επέτειος του βομβαρδισμού της Γκουέρνικα. Γελοιογραφία της 27/04/2025 στο CTXT
Μετάφραση της γελοιογραφίας: "Κάθε φορά που μιλάνε για αγορά όπλων για την ασφάλεια νιώθω πιο ανασφαλής".
Ο βομβαρδισμός της Γκερνίκα(Gernika-Lumo) στο País Vasco του Μπιλμπάο (España) στις 26 Απριλίου 1937 δεν είχε άλλη πρόθεση από το να βλάψει, να καταστρέψει, να σκοτώσει και να σκορπίσει τον τρόμο. Δεν πρέπει να θεωρηθεί πράξη πολέμου, ήταν καθαρή φασιστική τρομοκρατία.
Όπως αναφέρεται στην ιστοσελίδα του Ιδρύματος Μουσείου Ειρήνης της Γκέρνικα, το πρώτο αεροπλάνο εμφανίστηκε γύρω στις τέσσερις το απόγευμα και έριξε μερικές βόμβες. Μετά από περίπου δεκαπέντε λεπτά έλαβε χώρα το πρώτο κύμα, τρία αεροπλάνα σε τριγωνικό σχηματισμό που πετούσαν πολύ χαμηλά. Έτσι άρχισε ο συστηματικός βομβαρδισμός της Γκέρνικα, ο οποίος διήρκεσε για περισσότερες από τρεις ώρες.
Οι τεχνικές πτυχές του βομβαρδισμού της Γκερνίκα παραμένουν σήμερα ένα από τα πιο συναρπαστικά θέματα της σύγχρονης ιστορίας. Η καταστροφή της Γκερνίκα ήταν έργο της γερμανικής λεγεώνας Κόνδορας και της ιταλικής πολεμικής αεροπορίας, που ενεργούσαν υπό τις διαταγές του επαναστατικού στρατού του Φράνκο. Οι στρατιωτικές τακτικές που εφαρμόστηκαν ήταν τόσο καταστροφικές που η Γκερνίκα έμεινε στην ιστορία ως η πρώτη πρόβα ολοκληρωτικού πολέμου.
"Τα αεροπλάνα απογειώθηκαν από το αεροδρόμιο της Βιτόρια, πέταξαν πάνω από την ακτή και στη συνέχεια, κάνοντας στροφή, ακολούθησαν την κοιλάδα Oca, επιτιθέμενα στη Γκερνίκα από βορρά προς νότο. Προφανώς ανήκαν σε τρεις τύπους: Heinkel 111, βομβαρδιστικά Junker 52 και μαχητικά και βομβαρδιστικά Heinkel 51. Πρέπει να σχημάτισαν δύο μάζες, οι οποίες εναλλάσσονταν, και ως προς τον αριθμό της καθεμιάς υπάρχει μια γενική ασυμφωνία. Προκειμένου να καθορίσουμε ιδέες, μπορούμε κάλλιστα να υποθέσουμε ότι σε κάθε κύμα, μεταξύ βομβαρδιστικών και μαχητικών, υπήρχαν περίπου 15 έως 20 αεροσκάφη. Αυτό ήταν αρκετό. Η τακτική τους συνίστατο στη ρίψη πρώτα απλών βομβών, στη συνέχεια ομάδων μικρών εμπρηστικών βομβών και ταυτόχρονα σε βομβαρδισμούς του προσωπικού που βρισκόταν σε ανοιχτό χώρο, όχι μόνο του προσωπικού που βρισκόταν στην πόλη, αλλά και της γύρω περιοχής, ακόμη και των γύρω χωριών.
Martínez Bande. Vizcaya.
Τουλάχιστον 31 τόνοι βομβών έπεσαν στη Γκέρνικα κατά τη διάρκεια του βομβαρδισμού. Το αστικό κέντρο της πόλης, έκτασης μικρότερης του 1 km2, καταστράφηκε ολοσχερώς. Το 85,22% των κτιρίων - συνολικά 271 - καταστράφηκαν ολοσχερώς και τα υπόλοιπα υπέστησαν μερική καταστροφή. Οι εμπρηστικές βόμβες προκάλεσαν πυρκαγιά που δεν μπόρεσε να σβήσει για αρκετές ημέρες. Σύμφωνα με την έννοια των τρομοκρατικών βομβαρδισμών, τα εργοστάσια οπλισμού και η γέφυρα Ερεντέρια, οι μόνοι στρατηγικοί στόχοι της πόλης, δεν βομβαρδίστηκαν.
Η βασκική κυβέρνηση κατέγραψε 1.654 νεκρούς. Ο δήμαρχος της Γκέρνικα, Χοσέ Λαμπάουρια, δήλωσε ότι περισσότεροι από χίλιοι άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στη Γκέρνικα, εκ των οποίων 450 στο καταφύγιο στην οδό Άντρα Μαρί. Ο πατέρας Eusebio Arronategi, ο οποίος, όπως και ο Labauria, βρισκόταν στη Gernika κατά τη διάρκεια του βομβαρδισμού και τις ημέρες που ακολούθησαν, βοηθώντας στη διάσωση και την ταυτοποίηση των πτωμάτων, δήλωσε ότι είδε "χιλιάδες συμπολίτες του να ασφυκτιούν, να πεθαίνουν και να τραυματίζονται". 38 αυτόπτες μάρτυρες, συμπεριλαμβανομένων όλων των διεθνών δημοσιογράφων που πήγαν στη Γκερνίκα, υποστήριξαν αυτούς τους αριθμούς. Αλλά ο συνολικός αριθμός των νεκρών είναι δύσκολο να γίνει γνωστός, επειδή τα περισσότερα από 60.000 m3 ερειπίων δεν θα απομακρύνονταν από το κέντρο της πόλης μέχρι το τέλος του 1941.
Το καθεστώς του Φράνκο δεν κατέγραψε κανέναν θάνατο κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου και προσπάθησε να εξαλείψει τα μητρώα που συνέταξαν οι βασκικές αρχές, διαγράφοντας έτσι ακόμη και τη μνήμη των θυμάτων. Παρ' όλα αυτά, συνεχίζονται οι ερευνητικές εργασίες για την καταμέτρηση και την ταυτοποίηση των θυμάτων.
"Όταν έγινε ο βομβαρδισμός, οι άνθρωποι βγήκαν από τα καταφύγιά τους. Κανείς δεν έκλαιγε. Τα πρόσωπά τους έδειχναν έκπληξη. Κανείς μας δεν μπορούσε να καταλάβει τι βλέπαμε. Όταν έδυσε ο ήλιος, εξακολουθούσες να μην μπορείς να δεις πέρα από τα 500 μέτρα. Παντού μαίνονταν οι φλόγες και ανέβαινε ένας βαρύς μαύρος καπνός".
Alberto de Onaindía. Συλλογή Hans Christian Kirsch: Der Spanische Bürgerkrieg in Augenzeugenberichte.
Στη μνήμη του βομβαρδισμού της Γκέρνικα, πρόγραμμα για την 88η επέτειο του βομβαρδισμού του Ιδρύματος Μουσείου Ειρήνης της Γκέρνικα.
