Zehra Ömeroğlu tekende in november 2020 een cartoon getiteld "Pandemische seks" voor het Turkse satirische tijdschrift LeMan. Na de publicatie van de cartoon is ze verwikkeld in een strafrechtelijke vervolging wegens "obsceniteit" die zich voortsleept. In maart 2024 was het proces al vier keer uitgesteld. Vandaag, na dertien rechtszittingen, heeft de auteur haar volgende rechtsdatum op 26 juni. Er hangt haar een gevangenisstraf van zes maanden tot drie jaar boven het hoofd.
De grap, die tijdens de pandemie werd gepubliceerd, zinspeelde op het verlies van smaak en reuk bij mensen met COVID. In Zehra's cartoon besnuffelt een man een vrouw van achteren en denkt: "Ohhh... Ik heb tenminste mijn smaak en reuk niet verloren...".
Vier jaar na de publicatie van de cartoon, en een heleboel rechtszaken, concludeerde de Commissie voor Obscene Publicaties ("Muzır Neşriyat Kurulu") in een rapport dat op 8 maart 2024 werd gepubliceerd, dat de cartoon waarvoor ze terechtstond obsceen was. Zoals je leest, is er in Turkije een commissie voor "obsceniteit" en kun je daarvoor berecht en veroordeeld worden. De cartoon was natuurlijk gepubliceerd in een tijdschrift voor volwassenen.
De Raad voor de bescherming van minderjarigen tegen obscene publicaties werd in 1927 bij wet nr. 1117 opgericht. In die tijd bestond de raad voornamelijk uit opvoeders en schrijvers, aangevuld met één persoon van het ministerie van Binnenlandse Zaken en één persoon van het ministerie van Justitie. In de loop der jaren werd de wet aangepast en in 2004 veranderde ook de structuur. De raad, die rapporteert aan de premier, was samengesteld uit vertegenwoordigers benoemd door de Nationale Veiligheidsraad, de premier, het ministerie van Binnenlandse Zaken, het ministerie van Justitie, het ministerie van Volksgezondheid en Welzijn, het ministerie van Cultuur en Toerisme, de Raad van Hoger Onderwijs, het Presidium van Religieuze Zaken en de Vereniging van Journalisten.(Bron).
Nu heeft Cartoonists Rights Network International haar jaarlijkse Robert Russell Courage Award toegekend aan Zehra. Terry Anderson, directeur van CRNI, legt uit waarom de prijs is toegekend:
"Ik ben zeer verheugd dat onze Raad van Bestuur ervoor heeft gekozen Zehra dit jaar te eren, vooral nu we getuige zijn van de verandering die zich in Türkiye voltrekt. Naar onze mening is haar vervolging volledig gebaseerd op haar geslacht; dezelfde cartoon, in dezelfde ruimte en op hetzelfde moment met een mannelijke bijschrift zou eenvoudigweg niet dezelfde (over)reactie van de staatscensors hebben uitgelokt.
Zoals veel uitgesproken vrouwen in Türkiye is Zehra opzettelijk vervolgd, maar deze poging om haar het zwijgen op te leggen is volledig mislukt. Als direct gevolg van haar vervolging zijn Zehra's cartoons nu regelmatig te zien in internationale media en haar verhaal zal binnenkort worden verteld in een nieuw graphic novel project waar ze op dit moment aan werkt. We prijzen haar moed en veerkracht, en bovenal haar onversaagde gevoel voor humor."
Humor in de problemen, een verzameling gevallen
Gevallen van cartoonisten die belangrijke problemen hebben gehad vanwege hun cartoons of satirische illustraties. Er zijn ook enkele verhalen van andere mensen die, zonder cartoonist te zijn, in de problemen zijn gekomen door het delen ervan.
