Het mysterie van de eerste jihadistische aanslag in Spanje

Auteur/ Raquel G. Solís

Het daderschap van de eerste jihadistische aanslag in de geschiedenis van Spanje blijft een onopgelost mysterie met meer vragen dan antwoorden.

Het was niet in 4 voorstedelijke treinen, tijdens het spitsuur, op het Atocha Station op 11 maart 2004, maar in het midden van de jaren 80 in het restaurant "El Descanso" en er vielen 18 doden en 82 gewonden.

Er is nooit vastgesteld wie de aanslag heeft gepleegd, hoewel deze door vier terroristische groeperingen werd opgeëist.

Het gebeurde in 1985, 19 jaar eerder, op 12 april om ongeveer half elf 's avonds, in de buurt van de militaire basis Torrejón de Ardoz. Achttien mensen kwamen om en 82 raakten gewond. Ondanks het feit dat het over een paar dagen 39 jaar geleden is, is de dader nog steeds onbekend.

Het aantal slachtoffers was het enige dat duidelijk was: 18 dode Spanjaarden en 82 gewonden, waaronder 14 Amerikanen. Het feit dat het restaurant werd bezocht door Amerikaanse militairen van de Amerikaanse basis in Torrejón de Ardoz suggereerde dat het doelwit niet Spaans maar Amerikaans was. Het tijdstip waarop de aanslag werd gepleegd, rond half elf 's avonds, maakte deze hypothese echter niet haalbaar, omdat het te laat was voor Amerikaanse soldaten om nog te dineren.

Het was ook onduidelijk welk type explosief tot ontploffing was gebracht; er werd gesproken over van alles, van chlorotiet, pentriet tot trinitrolueen. Het enige dat zeker was, was dat de bom, die tussen de 5 en 15 kilo woog, in een achtergelaten sporttas onder de bar van het restaurant lag, vlakbij de toiletten.

Bron: 30 jaar na de explosie die 18 mensen doodde in het restaurant 'El Descanso' / RTVE

Maar het echte mysterie van de derde grote aanslag in de recente geschiedenis van Spanje, alleen overtroffen door de M-11 met 190 doden en de Hipercor bomaanslag met 21, is nog steeds wie het gedaan heeft.

Uren gingen voorbij en niemand herkende hem, totdat de eerste claims werden gemaakt. Een daarvan was die van de Islamitische Jihad . Dat gebeurde via een anoniem telefoontje naar de Beiroetse afdeling van een internationaal nieuwsagentschap. Het zei dat ze zouden doorgaan met het uitvoeren van aanvallen totdat de laatste Israëlische soldaat Zuid-Libanon zou verlaten.

Bovendien beweerde het communiqué dat het een vergelding was voor hun bloedbaden in Bir al Abed, een sjiitische wijk in de stad waar vier dagen eerder een autobomexplosie 92 mensen had gedood. De sjiitische fundamentalisten beschuldigden Israël en de VS er direct van achter het bloedbad te zitten.

Het probleem kwam omdat zij niet de enigen waren die er aanspraak op maakten. Er werden suikerenveloppen gevonden met het woord "Waad", een belofte die gebruikt wordt door het Volksfront voor de Bevrijding van Palestina-Speciale Commando's (PFLP-EC), een splintergroepering van de PLO, om de verantwoordelijkheid voor hun aanslagen op te eisen. De eerste onderzoeken wezen in de richting van Hamza Tirawi, een militant van deze groep.

Niet alleen dat, maar het eiste ook de verantwoordelijkheid op in een communiqué waarin het zei de dood te betreuren van Spanjaarden die daar per ongeluk waren, volgens El Periódico. Deze hypothese werd uiteindelijk verworpen omdat er geen arrestaties werden verricht.

Ook de ETA werd verdacht. De reden was dat de Baskische terreurgroep had verklaard anti-NAVO te zijn en het was juist de nabijheid van de Amerikaanse basis die hen de eerste verdachten maakte, aldus de pers in die tijd. Bovendien mogen we niet vergeten dat Spanje in die jaren de zogenaamde "leidende jaren van de ETA" doormaakte.

Desondanks, en uitgaande van de hypothese dat de daders Spanjaarden waren, werd GRAPO niet uitgesloten. Iemand met een vervormde stem belde een Antena 3-radiostation en beweerde namens deze groep te bellen. De beller betreurde het dat de aanval niet had plaatsgevonden om kwart voor negen 's ochtends, de geplande tijd, toen de plaats vol zou zijn geweest met Amerikanen, volgens de krant El País.

ABC voorpagina's van de edities van Madrid en Sevilla. 14 april 1985.

Vreemd genoeg ziet een overlevende van de aanslag in 2005, twintig jaar later, een foto in de pers van Mustafa Setmarian Nasar, een Al-Qaeda-leider die datzelfde jaar in Pakistan werd gearresteerd, en herkent hem. Hij beweert dat hij hem al vanaf het begin verdacht en zegt dat hij hem een tas zag plaatsen op de plaats van de explosie.

Aanvankelijk neemt de politie het niet erg serieus. Maar na bestudering van het dossier realiseren ze zich dat andere getuigen wijzen op een verdachte met vergelijkbare kenmerken.

Volgens Interviú wijzen sommige Amerikaanse militairen die daar waren en die hypnosesessies ondergingen om zich details te herinneren die licht zouden kunnen werpen, hier ook op.

Naar aanleiding van dit spoor wordt de zaak heropend. Rechter Baltasar Garzón vaardigt een internationaal opsporings- en arrestatiebevel uit, maar zijn verblijfplaats is nog steeds onbekend. Sommige bronnen denken dat hij in Guantánamo zit en anderen in Syrië, maar niemand weet het zeker.

Wat bekend is, is dat hij van Syrische afkomst is. Hij heeft de Spaanse nationaliteit nadat hij trouwde met een vrouw uit Madrid met wie hij twee kinderen kreeg. Hij woont al 12 jaar in Spanje zonder gearresteerd te zijn of als verdachte van deze aanslag te worden beschouwd.